دکتر سالار قربانی/کارشناس بودجه و برنامه ریزی: محیط کسب و کار مجموعهای از عوامل خارج از کنترل مدیران است که بر عملکرد بنگاههای اقتصادی تأثیر میگذارد. شاخص بهبود محیط کسب و کار، به عنوان نبض اقتصاد یک کشور، نقش مهمی در تعیین سایر متغیرهای اقتصادی مانند رشد، اشتغال و رفاه دارد. بهبود این شاخص، به رشد اقتصادی و کاهش بیکاری منجر میشود.
وضعیت کلی شاخص در کشور
شاخص فضای کسب و کار که به صورت فصلی توسط مرکز پژوهشهای اتاق بازرگانی ایران محاسبه میشود، عددی بین ۰ تا ۱۰ است؛ هرچه این عدد به ۱۰ نزدیکتر باشد، وضعیت بدتر است. وضعیت شاخص در کشورهای توسعهیافته معمولاً کمتر از ۴ است.
بر اساس آخرین گزارشها، شاخص کسب و کار کل کشور در بهار ۱۴۰۴ به ۶.۱۳ رسیده که اگرچه نسبت به زمستان ۱۴۰۳(با شاخص ۶.۱۶) کمی بهتر شده، اما همچنان در وضعیت نامناسبی قرار دارد. این عدد نشان میدهد که وضعیت کسب و کار در ایران به طور کلی مناسب نیست.
وضعیت شاخص در استان ایلام
در میان استانهای کشور، ایلام با شاخص ۶.۱ و رتبه ۱۵، وضعیت نسبتاً بهتری نسبت به میانگین کشوری دارد. با این حال، شاخص این استان در بهار ۱۴۰۴ نسبت به فصل قبل (زمستان ۱۴۰۳ با شاخص ۵.۸۷) حدود ۲.۳۷ درصد و نسبت به بهار ۱۴۰۳(با شاخص ۵.۹۲) حدود ۱.۵۹ درصد بدتر شده است. این روند نزولی نشان میدهد که با وجود پتانسیلهای فراوان استان، فضای کسب و کار در آن با چالشهایی روبرو است.
نقاط ضعف و قوت استان
نقاط ضعف(چالشهای اصلی):
- دشواری تأمین مالی:
دریافت تسهیلات بانکی با شاخص ۷.۷۶، بزرگترین مشکل فعالان اقتصادی است.
- ضعف زیرساختها:
زیرساختهای حملونقل(جادهای، ریلی و هوایی) با شاخص ۶.۲۱ وضعیت نامطلوبی دارند.
- رویههای اداری:
سختگیریهای ادارات کار و تأمین اجتماعی (۶.۱۱) و رویههای ناعادلانه مالیاتی(۶.۰۴) از دیگر مشکلات جدی هستند.
نقاط قوت(ظرفیتهای استان):
- دسترسی به آب:
ایلام با شاخص ۳.۲۲، بهترین وضعیت را در کشور دارد.
- نیروی ماهر:
از دیدگاه فعالان اقتصادی، کمبود نیروی ماهر در استان وجود ندارد(مقدار شاخص ۴.۵۹).
- عملکرد دادگاهها:
دادگاهها در رسیدگی به شکایات عملکرد نسبتاً خوبی دارند(مقدار شاخص ۴.۸۰).
نتیجهگیری و راهکار
شاخص فضای کسب و کار یکی از مهمترین عوامل برای توسعه و ایجاد اشتغال، به ویژه در مناطق محروم است. با بهبود این شاخص، سرمایهگذاران و فعالان اقتصادی تشویق به فعالیت در استان میشوند که میتواند بخش بزرگی از مشکلات ایلام را حل کند.
با توجه به ظرفیتهای موجود و برای جذب سرمایهگذاران، مسئولین استان باید بر بهبود مؤلفههایی تمرکز کنند که کنترل بیشتری بر آنها دارند. تلاش دوچندان برای رفع نقاط ضعف و بهرهگیری از نقاط قوت، میتواند به بهبود وضعیت کسب و کار و استفاده بهینه از پتانسیلهای استان منجر شود.
گردآورنده: سالار قربانی
